Co to jest stopa cukrzycowa? To powikłanie cukrzycy, jeśli jej leczenie jest nieprawidłowe. Objawy skórne to owrzodzenia i zakażenia oraz trudno gojące się rany. Leczenie stopy cukrzycowej opiera się na antybiotykach i chirurgicznym usuwaniu martwych tkanek ze stopy cukrzyka.
Powikłania cukrzycy oprócz stopy cukrzycowej to też retinopatia cukrzycowa – uszkodzenie siatkówki oka, nefropatia cukrzycowa – uszkodzenie nerek oraz polineuropatia cukrzycowa.
Cukrzyca negatywnie wpływa na układ nerwowy, prowadząc do neuropatii cukrzycowej. Zwiększa też ryzyko wystąpienia chorób układu krwionośnego, w tym udaru i zawału. Ostre powikłania cukrzycy, takie jak kwasica ketonowa i hipoglikemia, mogą zakończyć się śpiączką lub śmiercią diabetyka.
Objawy stopy cukrzycowej: zmiany skórne i deformacje
Pierwsze objawy stopy cukrzycowej pojawiają się u osób, które od lat chorują na cukrzycę i są leczone nieprawidłowo. Przyczyną stopy cukrzycowej jest utrzymujący się przez długi czas wysoki poziom cukru we krwi. To on sieje w organizmie spustoszenie, wpływając m.in. na układ nerwowy i krwionośny. W następstwie uszkodzenia tych dwóch systemów organizmu zaburzone zostaje czucie i ukrwienie stóp. Dlatego początek stopy cukrzycowej łatwo przegapić.
Jak rozpoznać stopę cukrzycową? Diabetyk powinien regularnie sprawdzać własne stopy, czy nie ma na nich ran ani innych zmian. Zaniepokoić powinny objawy stopy cukrzycowej takie jak:
ból stopy odczuwany za dnia i rosnący nocą przy współwystępowaniu uczucia mrowienia i kłucia, a także skurczów mięśni w kończynie,
pogorszenie stanu skóry na stopach – łuszczenie naskórka i jego pękanie,
złe gojenie się ran powstałych na stopach,
nieprawidłowe odczuwanie ciepłoty i bodźców bólowych,
zaburzenia czucia w stopie,
drętwienie kończyny,
owrzodzenia,
zaburzenia równowagi.
Stopa cukrzycowa może powodować miejscową martwicę tkanek, czyli ich obumieranie. U diabetyków martwica ma przeważnie formę zgorzeli – zachodzi suche lub wilgotne gnicie tkanki. Wygląda to jak wrzody z otoczeniem tkanki brązowej, brązowo-czarnej lub czarnej, niekiedy zielonkawej bądź zielonkawo-żółtej, zwykle widoczne są głębsze partie skóry odsłonięte przez uszkodzone warstwy wierzchnie.
Leczenie stopy cukrzycowej: opatrunki, pielęgnacja, chirurgia
W stopie cukrzycowej ważna jest profilaktyka. Pozwala ona uchronić się przed tym powikłaniem, a polega na:
właściwym leczeniu cukrzycy,
obniżeniu poziomu cholesterolu i ciśnienia tętniczego krwi,
monitorowaniu stanu stóp, zachowaniu ich higieny,
obcinaniu paznokci tak, by nie wrastały w skórę,
noszeniu wygodnego obuwia z materiałów przepuszczających powietrze (np. skóry naturalnej) oraz skarpet „oddychających”, najlepiej bezszwowych,
dokładnym myciu i osuszaniu stóp oraz ich nawilżaniu.
Wszelkie zabiegi pielęgnacyjne na stopach z użyciem narzędzi powinny być przeprowadzane w gabinetach kosmetycznych albo lekarskich. Z powodu zaburzenia czucia samodzielne ingerowanie w tkankę może skutkować ranami.
Leczenie stopy cukrzycowej powinno rozpocząć się od zweryfikowania dotychczasowej terapii cukrzyka. Diabetolog powinien ustalić nowe leczenie, by doprowadzić poziom cukru we krwi chorego do normy i zmniejszyć ryzyko jego wahania. Zwykle zmiana polega na włączeniu leków, jeśli dotychczas stosowano tylko dietę cukrzycową, lub zastrzyków z insuliny, jeśli stosowane leki okazały się mało skuteczne.
Trudno gojące się rany i owrzodzenia leczy się antybiotykami. Uszkodzone tkanki łatwo mogą ulec zakażeniu bakteriami. Zakażenie opóźnia i utrudnia regenerację i grozi sepsą, czyli zespołem ogólnoustrojowej reakcji zapalnej wywołanym zakażeniem.
Antybiotyki podawane są najpierw dożylnie, a następnie doustnie, równolegle miejscowo stosuje się opatrunki z aktywnym srebrem, antyseptyki i roztwory antybiotyków. Aby antybiotykoterapia była skuteczna, rany na stopie cukrzyka powinny być regularnie oczyszczane z martwiczych tkanek. Skutkiem stopy cukrzycowej, której gojenie trwa dłużej niż 6 tygodni, może być zapalenie kości.
W trudnych przypadkach, jak postępująca martwica, zapalenie kości i ropnie, lekarz może zalecić dodatkowo terapię w komorze hiperbarycznej. Dzięki niej organizm zostaje natlenowany, tym samym poprawia się jego ogólna kondycja i ukrwienie ciała. To ułatwia gojenie ran.
W leczenie stopy cukrzycowej powinien być zaangażowany także chirurg. Zadaniem tego specjalisty jest regularne usuwanie obumarłych tkanek, a w przypadku konieczności – amputacja kończyny. Amputacja w stopie cukrzycowej stosowana jest w ostateczności, często bardzo oszczędnie, by usunąć tylko martwicze tkanki, zachowując zdrowe i te, które mogą zostać wyleczone.
Leczenie powikłań cukrzycy jest refundowane, w tym wizyty u diabetologa, interwencje chirurgiczne i tlenoterapia hiperbaryczna w tzw. komorze hiperbarycznej.
zdrowie.tvn.pl
Fot: pramot48 / stock.adobe.com
