Cukrzyca to przewlekła choroba wpływająca na funkcjonowanie całego organizmu. W jej przebiegu może się rozwinąć wiele groźnych powikłań prowadzących do inwalidztwa, a nawet śmierci.
W Polsce cierpi na nią co 20. osoba (5%), ale liczba ta ciągle rośnie. Przewiduje się, że w 2025 roku na świecie będzie ponad 300 milionów cukrzyków.
Tak ważne jest zapoznanie się z tym schorzeniem. Pozwoli to nam zapobiec rozwojowi choroby lub gdy jest to nieuniknione, przeciwdziałać powstawaniu niebezpiecznych komplikacji. Oto lista podstawowych pytań, które warto omówić z lekarzem.
Czy jestem zagrożony cukrzycą?
To ważna informacja dla każdego pacjenta. Istnieje wiele czynników zwiększających ryzyko wystąpienia choroby. Na podstawie rozmowy oraz kilku podstawowych badań lekarz będzie mógł ocenić, jak bardzo jesteśmy narażeni na rozwój cukrzycy. Na tej podstawie zostanie udzielona porada co do ewentualnej modyfikacji stylu życia i diety. Będzie też można ustalić grafik badań kontrolnych (przede wszystkim poziomu cukru). Osoby z dużym ryzykiem muszą się diagnozować wcześniej i częściej. Pozostali powinni wykonywać oznaczenie stężenia glukozy raz na 3 lata po ukończeniu 45 lat.
Zobacz:
Objawy cukrzycy – co powinno zaniepokoić
Jak zapobiegać cukrzycy?
Jest to możliwe przede wszystkim w przypadku cukrzycy typu II. Za jej rozwój odpowiadają głównie czynniki zależne od stylu życia i diety. Najpoważniejszym czynnikiem ryzyka wystąpienia choroby jest otyłość brzuszna. Problem nadwagi często wynika z nieprawidłowej diety i braku ruchu. Lekarz doradzi, w jaki sposób należy się odżywiać, i zaproponuje najlepszą formę wysiłku fizycznego. Jeżeli mamy kłopot z nadmierną masą ciała, powie, jak zmodyfikować dietę oraz jaki rodzaj aktywności fizycznej będzie w tym przypadku odpowiedni.
Zobacz:
Dieta odchudzająca dla cukrzyka
Dietetyczne pułapki
Sport a cukrzyca
Jak przebiega choroba?
Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) cukrzyca to grupa chorób. Wyróżnia się kilka jej typów. Powstają na nieco innym podłożu i na poszczególnych etapach różnią się przebiegiem i rokowaniem. Należy się dokładnie zapoznać z rozwojem konkretnej jednostki chorobowej. Wiedza daje pacjentowi dużo więcej swobody dotyczącej ilości i rodzajów spożywanego posiłku, aktywności fizycznej oraz wielu innych aspektów życia. Trzeba wiedzieć, w jakich sytuacjach zwiększać, a kiedy zmniejszać ilość przyjmowanych leków. Przy stosowaniu insuliny należy nauczyć się przeliczania wartości odżywczej spożywanych pokarmów na konieczną do wyrównania stężenia cukru ilość insuliny. Zapobiegnie to niekontrolowanym wahaniom poziomu glikemii, a co za tym idzie – opóźni powstawanie niebezpiecznych powikłań.
Z kolei warto się zapoznać z powikłaniami, na jakie są narażone osoby z cukrzycą. Wiąże się to z prowadzeniem szczegółowej diagnostyki, a w razie pojawienia się tych komplikacji – z szybkim wdrożeniem odpowiedniego leczenia.
Gdzie mogę uzyskać wsparcie?
Cukrzyca to schorzenie na całe życie. Wymaga od osoby nią dotkniętej wielu poświęceń. Musi ona podporządkować całe swoje życie chorobie. Leczenie jest uciążliwe i wymaga zrozumienia przyczyn i przebiegu cukrzycy. Do tego codziennie nawet kilka razy trzeba kontrolować stężenie cukru za pomocą glukometru. Za każdym razem trzeba samemu ukłuć się w palec, aby uzyskać kropelkę krwi. Do tego cukrzyca typu I może współistnieć z innymi chorobami autoimmunologicznymi (układ odpornościowy atakuje komórki własnego organizmu). Niektóre z nich wiążą się ze stosowaniem uciążliwej diety. Potem pojawiają się powikłania mogące znacznie ograniczyć aktywność, doprowadzić do inwalidztwa, a nawet śmierci. Świadomość tego wszystkiego bardzo przytłacza chorego. Dość często bywa przyczyną depresji i zaburzeń lękowych. Dlatego warto zapytać o grupy wsparcia dla osób z cukrzycą oraz pomoc psychologa lub psychiatry. W środowisku innych cukrzyków pacjenci mogą omawiać problemy, których nie rozumie ich otoczenie. Dowiedzą się, gdzie uzyskać pomoc w konkretnych sytuacjach. Nauczą się, jak żyć z chorobą, nie zmieniając radykalnie sposobu życia. Przy pomocy psychologicznej zaczną radzić sobie z sytuacjami stresowymi oraz z ewentualnym pogorszeniem stanu zdrowia. Jednak przy pojawieniu się depresji niezbędna jest pomoc psychiatryczna.
Zobacz: Jak żyć z cukrzycą
Jak będzie przebiegać leczenie?
W zależności od typu cukrzycy terapie potrafią bardzo się różnić między sobą. Nie należy się sugerować przebiegiem choroby u innej osoby. W cukrzycy typu I podstawą leczenia jest insulina. Trzeba się nauczyć sposobu podawania leku, wybrać odpowiedni model insulinoterapii, najlepiej odpowiadający potrzebom pacjenta. Należy zapoznać się z sytuacjami, w których zmienia się zapotrzebowanie organizmu na lek, aby w odpowiedniej chwili zmodyfikować dawkę. W cukrzycy typu II początkowo podstawowe znaczenie ma zrzucenie zbędnych kilogramów, wprowadzenie odpowiedniej diety i zwiększenie aktywności fizycznej. Dopiero później podaje się leki doustne, a w razie ich nieskuteczności rozpoczyna insulinoterapię. Niestety, już w momencie rozpoznania choroby mogą być obecne powikłania. To również wpływa na rodzaj leczenia. Ważne, aby terapia była dostosowana do możliwości i potrzeb chorego.
Zobacz: Leczenie cukrzycy
Kiedy i jakie badania kontrolne będzie trzeba wykonać?
Cukrzyca przebiega w sposób dynamiczny. Oznacza to, że trzeba modyfikować leczenie w zależności od stadium choroby. Dlatego niezbędne jest wykonywanie okresowych badań kontrolnych, które pozwolą ocenić skuteczność terapii. Po pierwsze, chory musi codziennie kontrolować stężenie glukozy. Robi się to za pomocą własnego glukometru. Trzeba ustalić z lekarzem, jak często trzeba przeprowadzać taki pomiar i jak ewentualnie zmieniać dawki leków lub dietę w zależności od wyników. Po drugie, należy ustalić, jak często będą się odbywać wizyty kontrolne w celu przeprowadzenia dokładniejszych badań. Dużą rolę w ocenie wyrównania cukrzycy odgrywa hemoglobina glikowana. Jej stężenie mówi o tym, czy w ostatnich 3 miesiącach poziomy cukru były względnie prawidłowe. Jeżeli nie, oznacza to, że albo chory nie stosuje się do zaleceń, albo należy zmienić formę terapii lub dawki przyjmowanych leków. Ponieważ cukrzyca wiąże się z rozwojem poważnych powikłań, w pewnym momencie należy poszukiwać ich pierwszych objawów. W zależności od typu cukrzycy diagnostykę rozpoczyna się w innym czasie i powtarza z różną częstością.
Zobacz: Diagnostyka cukrzycy
Czy da się wyleczyć z cukrzycy?
To zależy. W znaczącej części przypadków nie. Jednak na początku cukrzycy typu II przy stosowaniu odpowiedniej diety oraz wysiłku fizycznego zmiany mogą się cofnąć. Z kolei przy powrocie do dawnego trybu życia choroba nawraca. Wyróżnia się też rodzaje cukrzycy powstające na podłożu różnych zaburzeń (np. w przebiegu zapalenia trzustki, schorzeń endokrynologicznych, zakażeń). Trzeba dokładnie wypytać lekarza, co było przyczyną rozwoju choroby. Być może po usunięciu podstawowego problemu hiperglikemia również ustąpi.
Jakie objawy powinny mnie zaniepokoić?
Oprócz powikłań rozwijających się stopniowo na przestrzeni lat cukrzyca bywa też przyczyną ostrych stanów zagrażających życiu. Zarówno zbyt duży, jak i za niski poziom cukru może spowodować niezwykle groźną śpiączkę. Należy się dowiedzieć, które objawy sugerują niedobór glukozy w organizmie (aby móc go skorygować dodatkowym posiłkiem lub słodkim napojem), a co świadczy o narastającej hiperglikemii (którą obniża się np. przez zwiększenie dawki insuliny bądź leków doustnych). Wiedza ta może uratować nam życie.
Zobacz: Objawy cukrzycy – co powinno zaniepokoić
Czy cukrzyca wpływa na przebieg ciąży i rozwój płodu?
Przez łożysko płód jest związany z matką i całkowicie od niej zależny. Za duża ilość glukozy w jej krwi przedostaje się również do organizmu dziecka. Ma to niebagatelny wpływ na przebieg ciąży i rozwój małego człowieka. Kobiety z cukrzycą powinny dokładnie zaplanować powiększanie rodziny. Przed koncepcją bezwzględnie należy unormować poziom cukru. Przy współistnieniu dodatkowych powikłań trzeba ustalić z lekarzem najlepszy sposób leczenia, który umożliwi noszenie w sobie nowego życia przez 9 miesięcy, ponieważ stanowi to duże obciążenie dla organizmu kobiety. W ciąży prawidłowa kontrola glikemii jest niezwykle istotna. W przeciwnym razie narażamy siebie i dziecko na wiele groźnych powikłań, włącznie z wewnątrzmacicznym obumarciem płodu. Aby ten wspaniały okres w życiu każdej kobiety przebiegał bez stresów i w radości, należy się do niego jak najlepiej przygotować.
Zobacz: Cukrzyca ciężarnych
więcej w abccukrzyca.pl
