Zmiana diety, porzucenie nałogów, aktywny, ale spokojny tryb życia i przestrzeganie zaleceń lekarskich. Zmiana życiowych przyzwyczajeń nie musi oznaczać u chorych końca radości i rezygnacji ze wszystkich osobistych planów, aspiracji czy nawet krótszego życia.
Co łączy poetę Jana Kasprowicza, pisarza Kornela Makuszyńskiego i znakomitą wokalistkę jazzową Ellę Fitzgerlad? Wszyscy oni chorowali na cukrzycę. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia, w Polsce w 2005 roku 9,1 proc. dorosłego społeczeństwa miało cukrzycę lub stan przedcukrzycowy.
– Te liczby są bardzo duże, groźne, pokazują, jak poważnym problemem społecznym jest ta choroba – mówi prof. zw. dr hab Jan Tatoń, diabetolog z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (Szpital Bródnowski), autor książki „Cukrzyca w Polsce – można lepiej” (wspólnie z prof. A. Czech). Dodaje, że w momencie gdy pacjent słyszy diagnozę lekarską, to na ogół przeżywa emocjonalny wstrząs.
– Chorzy widzą wówczas, że ich zdolność do zdrowia i życia, do realizacji swoich planów i marzeń jest bardzo poważnie zagrożona. Pojawia się u nich bardzo ciężka reakcja psychoemocjonalna, którą lekarze muszą zmniejszyć. Wiedzą oni też, że dobre staranne leczenie cukrzycy oddala zagrożenie powikłań – tłumaczy prof. Tatoń.
Jak więc powinny żyć osoby z cukrzycą? – Skuteczne leczenie cukrzycy wymaga współdziałania lekarza i pacjenta – tłumaczy dr Paweł Luźniak z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (Szpital Bródnowski). – Niektóre elementy leczenia praktycznie w całości zależą od chorych, a rolą lekarza jest przekazanie im jak największej ilości informacji, żeby mogli w pełni świadomie podejmować prawidłowe decyzje – stwierdza. Dodaje też, że do najważniejszych należą dieta cukrzycowa i odpowiednio dobrany wysiłek fizyczny. – Osoba chora na cukrzycę powinna w swym jadłospisie znacznie ograniczyć spożycie niektórych produktów. Należą do nich: cukier, płyny słodzone cukrem, słodkie i tłuste ciasta, czekolada, dżemy, konfitury, słodkie soki owocowe, masło, smalec, słonina, frytki, chipsy, sól, napoje alkoholowe – wyjaśnia dr Luźniak. Podkreśla, że spożywanie tych produktów może doprowadzić do znacznego podniesienia poziomu glukozy we krwi lub innych zaburzeń metabolicznych. Poza tym chorzy powinni w swojej diecie preferować pełnoziarniste pieczywo, odtłuszczone mleko, chude mięso, drób, oleje roślinne, warzywa i świeże owoce. Posiłki powinny być spożywane o stałych godzinach. – A jeżeli ktoś ma nadwagę lub otyłość, to powinien ograniczyć ilość spożywanych kalorii, co umożliwi odchudzanie – tłumaczy dr Luźniak.
U osób chorych na cukrzycę wysiłek fizyczny powinien być starannie zaplanowany. Przed wysiłkiem należy skontrolować poziom glukozy we krwi. W zależności od intensywności i czasu trwania powinno się zredukować dawkę leków przeciwcukrzycowych (tych, których maksymalne działanie występuje w trakcie wysiłku) lub spożyć dodatkowy posiłek.
Jak zauważa prof. Tatoń, poza zmianą diety, zmiany w codziennym życiu osób z cukrzycą dotyczą samego stylu życia oraz pracy. – Taki człowiek jest w pełni zdolny do pracy, ale jej organizacja powinna być tak ustalona, żeby nie przeszkadzała w realizacji właściwego żywienia, a także stosowania leczenia farmakologicznego oraz wdrożenia regularnego wysiłku fizycznego. Praca nie może w tym chorym przeszkadzać – tłumaczy prof. Tatoń. On sam zaleca swoim pacjentom regularne spacery. Pięć razy po 45 minut, w czasie których chorzy utrzymają tętno 100 uderzeń serca na minutę. – Jeśli kierownicy dobrze ustawią pracę chorym na cukrzycę pacjentom, to wiem, że na tym nie stracą. Tacy pacjenci są bardziej staranni i lepsi w swojej pracy niż zdrowi pracownicy. Chorzy bardziej cenią pracę – tłumaczy prof. Tatoń.
Ważnym elementem leczenia cukrzycy jest walka z nałogami. Chorzy nie mogą palić, pić alkoholu. – Ja czasami żartuję, że muszą żyć bez cygarniczki, bez solniczki i bez cukierniczki. Czyli absolutnie nie mogą palić, pić alkoholu, ale też powinni ograniczyć sól i cukier. Poza tym muszą bardzo ostrożnie stosować leki, które często nasilają cukrzycę. Muszą też unikać dodatkowych wszystkich chorób urazowych, infekcyjnych oraz przykładnie się szczepić – tłumaczy prof. Tatoń. Podkreśla, że pacjenci powinni się interesować wiedzą dotyczącą leczenia cukrzycy, dzięki czemu będą wiedzieli, jak kontrolować chorobę w codziennym życiu.
– Chorzy powinni umacniać swoją osobowość, nie poddawać się stresom, umieć sobie wytłumaczyć, że muszą być mocniejsi niż inni. Powinni też zaopatrzyć się w całą technikę domowego leczenia cukrzycy. Powinni mieć właściwy glukometr, dziennik do notowania glikemii, często komputer, w którym analizować będą wyniki, a także aparat do mierzenia ciśnienia tętniczego krwi, wagę czy rower stacjonarny – tłumaczy prof. Tatoń. Takie przystosowanie mieszkania pozwoli chorym na lepszą kontrolę choroby.
Cukrzyca jest chorobą przewlekłą, ale nie oznacza to wyroku. – Nawet przy różnych ograniczeniach pacjent musi znaleźć jakieś radosne i dobre strony życia. Powinien pamiętać, że jego życie nie polega wyłącznie na leczeniu. Jego życie pozostaje jego planem, którym musi być dążenie do szczęścia, do rodziny, do radości, do osiągnięć. I wiemy, że to jest możliwe – uważa prof. Tatoń. A dr Luźniak dodaje, że jeśli od momentu stwierdzenia choroby pacjent i jego lekarz będą dbali o osiągnięcie jak najlepszej kontroli poziomu glukozy i leczenie ewentualnych chorób towarzyszących, to zarówno długość życia, jak i jego jakość nie powinny się istotnie różnić od długości i jakości życia rówieśników.
Warto wiedzieć
Osoby, które zauważą u siebie któryś z poniższych objawów cukrzycy, powinny wykonać badanie poziomu cukru we krwi. Jest to niezwykle ważne, ponieważ często cukrzycę typu 2 wykrywa się dopiero po wielu latach, gdy dochodzi do powikłań.
Do niepokojących objawów należą:
∑ wzmożone pragnienie
∑ utrata wagi
∑ częste infekcje grzybicze
∑ świąd skóry
∑ senność i zmęczenie
∑ ogólne osłabienie
∑ drętwienie i zaburzenia czucia w stopach
∑ częste oddawanie moczu, konieczność oddawania moczu w nocy
∑ zaburzenia potencji u mężczyzn
∑ pojawienie się zmian ropnych na skórze oraz stanów zapalnych narządów moczowo-płciowych
—oprac. a.u.
www.rp.pl
