Zespół stopy cukrzycowej dotyka około 20% chorych na cukrzycę i jest jednym z najtrudniejszych problemów diabetologii. Głównym problemem jest wysoki poziom stężenia cukru we krwi. Na czym dokładnie polega zespół stopy cukrzycowej i jakie są jego objawy?
Jeśli u chorego na cukrzycę rozwinie się zespół stopy cukrzycowej, wówczas na tle zaburzeń ze strony nerwów i naczyń, mogą pojawiać się zmiany skórne. Nierzadko związane są one z zakażeniem, niosąc ze sobą zwykle przykre konsekwencje dla chorego. Prawidłowe rozpoznanie i leczenie wpływa w istotny sposób na los kończyny.
Złe złego początki
Kluczowym wydaje się tu być za wysokie stężenie cukru we krwi. Ofiarą padają nerwy, co prowadzi do zaników mięśni i jej zniekształceń. Uszkodzenie włókien czuciowych naraża z kolei stopę na powtarzające się urazy (na przykład ucisk niewygodnego obuwia), których chory nie czuje. W naczyniach dochodzi do przyspieszonego rozwoju miażdżycy i ich zarastania. Tkanki stopy nie otrzymują odpowiednio dużej ilości krwi, a z nią ciepła i tlenu. Dochodzi do powstawania trudno gojących się ran, które łatwo ulegają zainfekowaniu i ropieniu. Czasem powstają również głębsze uszkodzenia – kości i stawów. Skutkiem tego jest bardzo znacznie upośledzone funkcjonowanie stopy.
Kilka problemów stopy
Uszkodzenie nerwów stopy jest typowe dla neuropatycznej stopy cukrzycowej. Stopa taka jest ciepła, o zaróżowionej skórze, co jednak nie świadczy o jej dobrostanie. Niepokój powinny wzbudzać m.in. takie objawy jak mrowienie, drętwienie oraz brak czucia dotyku, bólu, zimna lub ciepła na stopie.
Jeżeli dochodzi głównie do zmian w naczyniach, mamy do czynienia z niedokrwienną postacią stopy cukrzycowej. Ten typ stopy charakteryzuje się z kolei bladą i zimną skórą. Stopniowo staje się ona sucha, łuszcząca się i przebarwiona, wypadają z niej włosy, a paznokcie są kruche i zniszczone. Stopa często boli, bolesne są również powstające w niej owrzodzenia.
Komplikacje chorej stopy
Sprawa komplikuje się, gdy oba wspomniane mechanizmy odgrywają istotną rolę – mówimy wówczas o tzw. stopie mieszanej, o nakładających się na siebie, wyżej wymienionych cechach. Taka stopa może być głęboko pozbawiona odżywienia, co jednak nie powoduje żadnych objawów ze względu na niedomogę przewodnictwa nerwowego.
Wykrycie dominującego zaburzenia ma istotne znaczenie w postępowaniu leczniczym, na przykład stopę niedokrwienną leczymy poprzez ruch, a neuropatyczną zalecając choremu odciążanie i oszczędzanie chorej kończyny. We wszystkich przypadkach natomiast bardzo ważne jest intensywne leczenie cukrzycy insuliną.
Niestety zdarza się, że smutnym finałem dla niedokrwionej stopy cukrzycowej jest obumieranie jej palców, co nie pozostawia lekarzom innej opcji jak tylko usunięcie martwych fragmentów. W bardziej zaawansowanych stadiach konieczna jest amputacja nawet całej stopy. Dane statystyczne wskazują, że zespół stopy cukrzycowej jest najczęstszym powodem amputacji kończyn dolnych, niezwiązanych z urazem.
lek. Agnieszka Łebek/wieszjak.pl
