Cukrzyca jest jedną z szybko rozwijających się chorób cywilizacyjnych.To przewlekła choroba przemiany materii spowodowana brakiem lub nieprawidłowym działaniem hormonu insuliny. W zdrowym organizmie narząd trzustki wydziela hormon zwany insuliną.
Hormon ten umożliwia komórkom całego ciała przyswajanie glukozy i zamianie jej na energie potrzebna do ich prawidłowego funkcjonowania. Wraz z zaburzeniem gospodarki węglowodanowej organizmu zaburzona zastaje również gospodarka tłuszczowa, białkowa i wodno-elektrolitowa. Nie przyswojony przez organizm cukier – glukoza gromadzi się we krwi. Duże stężenie glukozy we krwi powoduje przecukrzenie. Gdy cukier gromadzi się w nerkach, które nie dają rady odfiltrować tej glukozy wówczas jest on wydalany razem z moczem i nazywane to jest cukromoczem.
Jest kilka rodzajów cukrzycy:
– cukrzyca typu 1 nazywana cukrzyca młodzieńcza, nazywana tez insulino-zależna. Chorzy na tego rodzaju cukrzyce zmuszeni są regularnie przyjmować zastrzyki insulinowe.
-cukrzyca typu 2 nazywana cukrzyca dorosłych, nazywana tez cukrzyca insulino-niezależna. Chorzy na ten rodzaj cukrzycy musza przyjmować leki doustne lub insulinę w zastrzykach jak również dbać o właściwą dietę.
-cukrzyca wtórna- spowodowana jest zniszczeniem trzustki lekami lub operacyjnym usunięciem trzustki
CUKRZYCA CIĄŻOWA, zwana cukrzyca ciężarnych- jest spowodowana zaburzeniami gospodarki hormonalnej organizmu w czasie ciąży. Po porodzie zazwyczaj ustępuje, ale może pojawić się w przyszłości lub zwiększyć ryzyko zachorowania na cukrzyce typu 2. Cukrzyca ciążowa jest zagrożeniem nie tylko dla matki, ale również dla płodu. Wysoki poziom cukru we krwi może prowadzić do wad rozwojowych płodu lub poronień, zwłaszcza w pierwszych trzech miesiącach ciąży. Do najczęstszych powikłań zalicza się:
– wady serca
– wady nerek
– wodogłowie u noworodka
– zwiększoną masę dziecka- powyżej 4000g
– lub tez opóźnienie w rozwoju płodu i mała masa (waga) dziecka
– niedorozwój płodu
Właściwa dieta
Dieta w cukrzycy ciążowej nie różni się zasadniczo od zwykłej diety cukrzycowej. Dzienna wartość kaloryczna posiłków powinna być miedzy 2300-2500 kcal w ciągu całej ciąży z uwzględnieniem odpowiedniej ilości węglowodanów, białka i tłuszczu. Planując dietę warto zwrócić tez uwagę na ilość podawanego białka, która powinna wynosić nie więcej niż 1,5-2g/ kg masy ciała. Ważne jest zwrócenie szczególnej uwagi na wymienniki węglowodanowe w jadłospisie. Odpowiednia ilość wynosi około 22-23 wymienników węglowodanowych zawartych w 6 posiłkach dziennie. W codziennym jadłospisie ważne są drugie posiłki takie jak drugie śniadanie i druga kolacja. Druga kolacja to jest taki posiłek przed snem zabezpiecza chorą przed wystąpieniem nocnego niedocukrzenia.
Zalecana dieta dla kobiety z cukrzycą ciążową jest dieta bogato-resztkowa ( bogata w substancje resztkowe), hamuje ona nadmierne wchłanianie glukozy. Składniki resztkowe są zawarte w jarzynach, owocach i produktach zbożowych. Należy unikać cukrów prostych to jest różnego rodzaju słodyczy. Tłuszcze powinny stanowić ok. 30% całkowitej dziennej energii, w tym tłuszcze nasycone nie więcej niż 10%.
Podstawą w leczeniu cukrzycy ciążowej jest właściwa dieta. Powinna być ona właściwie zestawiona pod względem ilościowym i jakościowym. Zalecana dzienna racja pokarmowa powinna zawierać 40-50% węglowodanów ( z przewagą złożonych-warzywa, owoce, pieczywo-najlepiej ciemne, kasze), białko 30%, w 20-30% z tłuszczów.
POJĘCIE WYMIENNIKOW WEGLOWODANOWYCH.
Wymiennik węglowodanowy jest to jednostka chlebowa zawierająca 10-12g węglowodanów. Jest to porcja produktu w gramach, która zawiera 10g węglowodanów przyswajalnych przez organizm. Równać się to może 10g czystego cukru. Węglowodany przyswajalne to na przykład: skrobia, sacharoza, laktoza- cukier mleczny. Po ustaleniu ile węglowodanów zawiera śniadanie należy każdego następnego dnia tak komponować posiłek, aby liczba wymienników się nie zmieniała. Można w ten sposób zapobiec wahaniom poziomu cukru we krwi.
Wymienniki węglowodanowe rozkładamy na poszczególne posiłki dostosowując się indywidualnie do potrzeb pacjentki:
– 1 śniadanie 6 WW
– 2 śniadanie 4 WW
-obiad 10 WW
– podwieczorek 3 WW
– kolacja 5 WW
– druga kolacja 2 WW ( posiłek przed snem)
Przykładowy jadłospis dla kobiety w cukrzycy ciążowej:
I Śniadanie:
Herbata, 1/2 bulki, chleb razowy 60g, margaryna 10g. ser twarogowy 25g ze szczypiorkiem, owoce sezonowe-czereśnie 100g.
II Śniadanie:
Napój z kefiru 125g i barszczu czerwonego, pieczywo chrupkie, jabłko 50g, surówka z sałaty zielonej, rzodkiewki i pomidora.
Obiad:
Zupa z groszku zielonego konserwowego 150 g. z grzankami- bulka 25 g, kurczak duszony w jarzynach 55 g, ćwikła, surówka z kapusty pekińskiej, ziemniaki 160 g, olej do przyrządzania potraw, kompot z moreli.
Podwieczorek:
Maliny z jogurtem (razem 200g), herbatniki 30g
Kolacja:
Ryż 45g z papryka, cebula i wędlina chuda 25 g, sałatka z marchwi, fasolki suszonej 10 g i jabłka 50 g, olej 5 g, herbata owocowa.
Przykładowy jadłospis dla kobiety w ciąży z cukrzycą insulino-zależną na 2400 kcal.
I Śniadanie: 490 kcal, 6,36 WW,
Zupa mleczna z kaszą manną
Bułka wrocławska, wędlina, pomidor, sałata
Pomarańcza,
II Śniadanie: 245 kcal, 2,2 WW,
Herbatniki,
Sok grejpfrutowy,
Obiad: 732 kcal 2,77 WW,
Zupa jarzynowa,
Klopsiki wołowe w sosie koperkowym,
Ziemniaki,
Surówka- buraczki,
Kompot truskawkowy,
Owoc kiwi,
Podwieczorek: 246 kcal, 1,45 WW,
Kanapka-bułka graham z żółtym serem, pomidorem,
Owoc-brzoskwinia,
Kolacja: 489 kcal, 4,06 WW,
Kanapka z bułką wrocławską, serem twarogowym, dżem bez cukrowy,
Jabłko,
Sok z czarnej porzeczki,
Posiłek przed snem: 242 kcal, 2,47 WW
Kanapka-chleb z szynka, sałatą,Jogurt naturalny,Mandarynka, Jadłospis zawiera ogółem 2445 kcal i 17 WW.Opracowała –dietetyk Renata Halicka.
źrodło http://www.babyboom.pl/
