Cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią (zbyt wysokim poziomem glukozy we krwi) wynikająca z defektu wydzielania i/lub działania insuliny. W przebiegu cukrzycy może dochodzić do rozwoju różnych powikłań. Jednym z najczęstszych jest tzw. neuropatia cukrzycowa.
Powikłania cukrzycy
Cukrzyca może wywołać rozległe powikłania, dotyczące wielu narządów w organizmie człowieka. Gdy zmiany dotykają nerek mówimy o nefropatii. Gdy chodzi o mózg i krążenie mamy do czynienia z chorobą naczyniowo-mózgową, natomiast zmiany dotykające kończyn dolnych nazywane są chorobą naczyń obwodowych. Cukrzyca może mieć także negatywny wpływ na serce i krążenie wieńcowe (choroba wieńcowa) oraz na narządwzroku (retinopatia). Jednym z najczęściej występujących powikłań cukrzycowych jest neuropatia (uszkodzenie włókien nerwowych). Może ona dotyczyć nawet około 90% chorych na cukrzycę. Jednak ze względu na możliwy utajony przebieg tej dolegliwości pierwsze objawy neuropatii mogą być niezauważalne lub mogą sugerować rozpoznanie innej jednostki chorobowej.
Objawy neuropatii cukrzycowej
Trudność w zdiagnozowaniu neuropatii polega przede wszystkim na istnieniu bardzo szerokiego spektrum objawów. Wśród nich wyróżnia się: uczucie mrowienia, drętwienia, kłującego lub piekącego bólu, zmniejszenie lub utrata czucia, dotyku, osłabienie niektórych mięśni, świąd skóry czy pocenie się. Powikłania rozwijają się w odmiennym tempie u poszczególnych osób, przyjmując różne formy i stopnie nasilenia. Niestety nie ma skutecznego sposobu przewidzenia kierunku w jakim będą postępować zmiany. Dlatego ważna jest profilaktyka w kierunku powikłań cukrzycowych oraz przestrzeganie odpowiednio dobranej diety.
Dlaczego dochodzi do rozwoju neuropatii?
Powstające w wyniku przewlekłej hiperglikemii zaburzenia metaboliczne prowadzą do wzmożonej produkcji wolnych rodników i nasilenia stresu oksydacyjnego w organizmie. W wyniku tego może dojść do tzw. degeneracji neuronów – pojawienia się niekorzystnych zmian w obrębie komórek nerwowych i tym samym pogorszenia się parametrów neurofizjologicznych.
Jakie mogą być skutki neuropatii cukrzycowej?
Towarzyszące neuropatii objawy pod postacią np. zaburzeń czucia, dotyku bądź silnego bólu istotnie obniżają komfort życia osób chorych. Może zostać ograniczona zdolność odczuwania ciepła, zimna lub bólu. Neuropatię określa się jako jeden z głównych czynników przyczyniających się do rozwoju zespołu stopy cukrzycowej. Poprzez zakłócone odczuwanie bólu, drobne skaleczenia, podrażnienia czy otarcia mogą zostać niezauważone i doprowadzić do urazów, rozwoju większych ran, zakażeń lub owrzodzeń. Neuropatia, podobnie jak zmniejszona ruchomość stawów obserwowana u osób cierpiących na cukrzycę, zwiększa ryzyko powstawania urazów oraz może prowadzić do zmiany kształtu stopy (np. podwyższenia sklepienia podłużnego stopy). Powstałe zaburzenia w budowie anatomicznej stopy powodują przeciążenia niektórych jej obszarów, w wyniku czego dochodzi do powstawania zmian zwanych modzelami (miejsca twardego, zrogowaciałego naskórka), które stanowią czynnik ryzyka rozwoju owrzodzeń.
Profilaktyka ma kluczowe znaczenie
Zarówno w przypadku samej cukrzycy, jak i wywołanych nią powikłań, równie ważne jak leczenie jest także zapobieganie powodowanym przez chorobę zmianom. Na profilaktykę składa się kilka elementów. Po pierwsze właściwa dieta, bowiem odpowiednie odżywianie również zaliczane jest do podstawowych metod leczenia cukrzycy typu 2. Kaloryczność posiłków powinna być dostosowana do warunków fizycznych i codziennej aktywności osoby chorej. 40-50% wartości energetycznej diety powinny stanowić węglowodany o niskim indeksie glikemicznym, tłuszcze to 30-35% jadłospisu, a białka 15-20%. Należy zapewnić odpowiednią ilość błonnika pokarmowego, a także ograniczyć spożycie węglowodanów prostych. Dodatkowo zalecana jest suplementacja. Warto wprowadzić do diety preparaty bogate w witaminy z grupy B oraz kwas alfa-liponowy.
O kwasie alfa-liponowy (ALA)mówimy, że jest przeciwutleniaczem przeciwutleniaczy, ponieważ w przeciwieństwie do wielu innych takich substancji, nie tylko potrafizwalczać wolne rodniki zarówno w środowisku wodnym, tłuszczowym, działając zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz komórek, ale również potrafi „odnawiać” funkcje przeciwutleniające np. witaminy C, również będącej przeciwutleniaczem.Dzięki tym właściwościom chroni komórki nerwowe przed uszkodzeniami, powodowanymi przez cukrzycę. Ponadto ALA wpływa na procesy spalania glukozy i zwiększa wychwyt glukozy przez komórki, dlatego polecany jest zwłaszcza chorym na cukrzycę typu 2.Duże znaczenie dla ochrony komórek nerwowych mają także witaminy z grupy B, które pomagają w utrzymaniu prawidłowego metabolizmu energetycznego. Biotyna, niacyna, ryboflawina i tiamina pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego. Kwas pantotenowy przyczynia się do prawidłowej syntezy i metabolizmu hormonów steroidowych, witaminy D i niektórych neuroprzekaźników oraz wspiera utrzymanie sprawności umysłowej na prawidłowym poziomie. Ryboflawina, pomaga w utrzymaniu prawidłowego widzenia, i podobnie jak selen, pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym. Preparatem, który idealnie uzupełni dietę jest ALAproLipon, dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia medycznego firmy Oleofarm, który charakteryzuje się wysoką zawartością selenu oraz witamin z grupy B. W jednej kapsułce ma także aż 300 mg kwasu alfa-liponowego.
Przy Zespole Stopy Cukrzycowej ważną kwestą jest także noszenie bezuciskowych skarpet, wygodnego obuwia oraz codzienna higiena stóp. Warto odwiedzać specjalistyczne gabinety podologiczne, w których oprócz zabiegów pielęgnacyjnych stóp, kładzie się nacisk na edukację i uświadomienie chorego. Warto również nie lekceważyć nawet najdrobniejszych oznak, mogących świadczyć, o którymś z powikłań cukrzycowych. Stosując odpowiednie leczenie oraz działając profilaktycznie można uniknąć wielu niebezpiecznych schorzeń i przykrych konsekwencji cukrzycy.
