Co należy zrobić w przypadku, gdy przez zapomnienie nie zostanie wykonane wstrzyknięcie insuliny?Insulina przedposiłkowa
Osoby, które bardzo długo chorują na cukrzycę i przez kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt lat codziennie wykonują kilka wstrzyknięć insuliny, czasami zapominają wykonać iniekcję preparatu bądź mylą jego rodzaj.
Jeżeli chory zorientuje się zaraz po posiłku, że nie wykonał wstrzyknięcia insuliny przedposiłkowej, powinien to niezwłocznie uczynić, używając takiej dawki insuliny, jaką powinien był sobie wstrzyknąć przed posiłkiem, ewentualnie można wówczas rozważyć zmniejszenie dawki o 1–2 j. Gdy upłynęło więcej czasu – 1–2 godzin – od skończenia posiłku, należy podać połowę planowanej dawki. Jeżeli upłynęło kilka godzin, trzeba zmierzyć stężenie glukozy we krwi i jeśli chory nie planuje posiłku, powinien podać dawkę korekcyjną 2–4 j. lub zwiększyć dawkę insuliny przed kolejnym posiłkiem o 2–4 j.
Czasami chory nie jest pewien, czy wykonał wstrzyknięcie insuliny. W takiej sytuacji nie wolno podawać insuliny, trzeba odczekać 2 godziny od posiłku i zmierzyć stężenie glukozy. Jeżeli glikemia jest wysoka, to znaczy. że dawka została pominięta, wtedy należy postępować tak, jak zostało to opisane powyżej (stosując odpowiednie kroki zależne od czasu, jaki upłynął od godziny, w której powinna być podana dawka insuliny).
Insulina bazalna
W przypadku niewykonania wstrzyknięcia insuliny bazalnej postępowanie zależy od rodzaju tej insuliny oraz od czasu jaki upłynął od pominiętej dawki.
Insulina NPH (o pośrednim i długim czasie działania [neutral protamine Hagedorn], czyli: Gensulin N, Humulin N, Insulatard, Insuman Basal, Polhumin N.
Jeżeli chory przypomni sobie o pominięciu dawki insuliny przed godziną 2.00 w nocy, należy podać 20–30% planowanej dawki insuliny NPH lub inaczej: pomniejszyć dawkę o 1–2 j. na każdą godzinę, jaka upłynęła od zwykłej pory wstrzykiwania insuliny NPH.
Jeżeli przypomni sobie później, lub jeśli do pory, o której chory zwykle się budzi, pozostało mniej niż 5 godzin, należy zmierzyć stężenie glukozy i (w zależności od wyniku) można podać 1/3 lub 1/4 dawki insuliny NPH lub insulinę przedposiłkową w dawce korekcyjnej. Po przebudzeniu wstrzykuje się insulinę tak, jak w zwykły dzień.
Analog długo działający: Levemir lub Lantus
Jeżeli chory uświadomi sobie po kilku godzinach, że zapomniał o wstrzyknięciu insuliny, powinien podać planowaną dawkę insuliny długo działającej, którą ewentualnie może pomniejszyć o 1–2 j. Jeżeli upłynął dłuższy okres, należy podać połowę planowanej dawki insuliny długo działającej oraz – po uprzednim zmierzeniu stężenia glukozy we krwi – korekcyjną dawkę insuliny przedposiłkowej. Jeżeli dopiero rano chory zorientuje się, że wieczorem ominął dawkę insuliny długo działającej, powinien wstrzyknąć rano połowę dawki preparatu Lantus lub Levemir. Natomiast jeśli Levemir stosowany jest 2 x dziennie, to w takiej sytuacji powinno się podać zwykłą planowaną dawkę rano i ze względu na hiperglikemię poranną, która zapewne wystąpi, zwiększyć o dawkę korekcyjną ilość insuliny przedposiłkowej.
Warto wspomnieć, że na świecie – niestety nie w Polsce – są dostępne peny insulinowe, które mają pamięć podania ostatniej dawki insuliny, bardzo przydatne dla osób długo chorujących na cukrzycę.
Pomyliłem insulinę!
Chory może też przez pomyłkę wstrzyknąć insulinę przedposiłkową zamiast bazalnej lub odwrotnie.
Omyłkowe wstrzyknięcie insuliny przedposiłkowej zamiast bazalnej
W przypadku wstrzyknięcia insuliny przedposiłkowej (insulina krótko działająca lub analog szybko działający) zamiast bazalnej należy spożyć posiłek większy niż zwykle i wykonać iniekcję insuliny bazalnej jak zwykle. Jeżeli wstrzykniętą omyłkowo insuliną była ludzka insulina krótko działająca (Actrapid, Gensulin R, Humulin R, Insuman Rapid, Polhumin R), to powinno się dodatkowo spożyć przekąskę (1 kromka chleba z wędliną lub białym serem) ok. 2,5–3 godz. od momentu wstrzyknięcia insuliny. Trzeba pamiętać, że insulina ludzka krótko działająca może wpływać na zmniejszenie stężenia glukozy we krwi nawet do 8 godzin. Dobrze jest nastawić budzik, by zmierzyć glikemię po ok. 7 godz. od wstrzyknięcia insuliny. W przypadku wykonania iniekcji z analogu szybko działającego (Humalog, Apidra, NovoRapid) należy zmierzyć glikemię po ok. 3 godz. od jej podania i jeśli wynik wskaże małe stężenie glukozy, należy również spożyć przekąskę.
Omyłkowe wstrzyknięcie insuliny bazalnej zamiast przedposiłkowej
Jeżeli w godzinach wieczornych zamiast insuliny przedposiłkowej omyłkowo została wstrzyknięta insulina bazalna, postępowanie zależy od dawki i od pory, o której błąd został wykryty. Jeśli dawka była mniejsza od zazwyczaj podawanej ilości insuliny bazalnej, należy dostrzyknąć brakującą ilość tego preparatu, aby uniknąć porannej hiperglikemii oraz rozważyć dawkę insuliny przedposiłkowej 2–4 j. lub więcej w zależności od glikemii i wielkości spożytego posiłku. Jeżeli błąd został późno wykryty, a dawka insuliny bazalnej była mniejsza niż zwykle, można dostrzyknąć 20–30% planowanej dawki insuliny bazalnej i w razie potrzeby dawkę korekcyjną insuliny przedposiłkowej. Gdy dawka omyłkowo podanej przed posiłkiem insuliny bazalnej była podobna do planowanej, nie należy dostrzykiwać już wówczas tego preparatu. Jeżeli jest to insulina NPH, trzeba dostrzyknąć 2–4 j. insuliny przedposiłkowej lub więcej w zależności od glikemii i wielkości posiłku, a jeśli Levemir lub Lantus, powinno się dostrzyknąć więcej – ok. 4–6 j., gdyż te insuliny w pełni zmniejszają glikemię dopiero po 4 godz. od wstrzyknięcia.
Przy wyżej opisanych pomyłkach należy dla bezpieczeństwa nastawić budzik, by w godzinach nocnych przeprowadzić 2–3-krotną kontrolę glikemii.
Przy omyłkowym wstrzyknięciu insuliny należy zawsze skontrolować stężenie glukozy we krwi i częściej też kontrolować glikemię przez kolejnych kilka godzin.
http://adst.mp.pl/s/www/pacjenci/cukrzyca_zapomnialem_insuliny.pdf
cukrzyca.mp.pl
