Cukrzyca rozwija się podstępnie i możesz nie zauważyć jej pierwszych objawów. Warto jednak zapoznać się z terminami używanymi przy tej przewlekłej chorobie.
Białko
Jeden z trzech głównych składników odżywczych znajdujących się w żywności. Pokarmy, które dostarczają białka, to mięso, drób, ryby, sery, mleko, produkty mleczne, jaja i niektóre warzywa, np. fasola. Białka są także materiałem budulcowym dla komórek i hormonów.
Bolus
Dodatkowa dawka szybko działającej insuliny podana w okolicach posiłku, w celu obniżenia stężenia cukru we krwi.
Cukrzyca typu 1
Choroba charakteryzująca się wysokim poziomem glukozy we krwi spowodowanym bezwzględnym brakiem produkcji insuliny. Cukrzyca typu 1 występuje, gdy system odpornościowy organizmu niszczy komórki beta trzustki, które produkują insulinę. Trzustka tym samym produkuje niewiele insuliny lub nie produkuje jej wcale. Cukrzyca typu 1 rozwija się najczęściej u młodych ludzi, ale może pojawić się też u dorosłych i dotyka aż 10% osób chorujących na cukrzycę. Osoby z cukrzycą typu 1 muszą przyjmować insulinę codziennie, aby właściwie podtrzymywać funkcje życiowe.
Cukrzyca typu 2
Charakteryzuje się wysokimi poziomami glukozy we krwi spowodowanymi względnym brakiem insuliny lub niemożnością jej efektywnego wykorzystywania przez organizm. Rozwija się najczęściej u osób w średnim i starszym wieku, z nadwagą lub otyłością, ale może też pojawić się u ludzi młodych. Cukrzyca typu 2 jest najczęstszą postacią cukrzycy i cierpi na nią 90% wszystkich chorych na cukrzycę.
Cukrzyca insulinozależna
Wcześniejsze określenie dla cukrzycy typu pierwszego. Jest chorobą autoimmunologiczną. W wyniku procesu autoagresji dochodzi do uszkodzenia komórek beta trzustki i zatrzymania wytwarzania insuliny. Chorzy na cukrzycę typu I muszą przyjmować insulinę w zastrzykach.
Cukrzyca ciążowa
Stan kobiety w ciąży charakteryzujący się wysokim poziomem cukru we krwi, spowodowanym niemożnością wykorzystania przez organizm insuliny, którą wytwarza, lub wytworzenia insuliny, której potrzebuje organizm kobiety w czasie ciąży. Cukrzycę ciążową rozpoznajemy zazwyczaj pomiędzy 24 i 28 tygodniem ciąży. Dotyczy to około 7% wszystkich kobiet w ciąży.
Dawka
Ilość leku, jaką należy przyjąć w danym okresie.
Glukagon
Hormon wytwarzany przez komórki alfa trzustki podnoszący poziom cukru we krwi (działa przeciwnie do insuliny). Jest dostępny również w zastrzyku do leczenia ciężkiej hipoglikemii – niskiego poziomu glukozy we krwi.
Glukoza
Cukier, który organizm wytwarza z trzech składników żywności – węglowodanów, białek i tłuszczów – ale głównie z węglowodanów. Glukoza jest głównym źródłem energii. Ponieważ glukoza jest dostarczana do każdej komórki za pośrednictwem krwi, jest często nazywana „glukozą we krwi” lub „cukrem we krwi”.
Glukoza we krwi
Glukoza jest głównym cukrem znajdującym się we krwi i głównym źródłem energii organizmu. Nazywana również cukrem we krwi.
HbA1c
Parametr oznaczony z badania krwi, który odzwierciedla średnie stężenie glukozy we krwi w ciągu ostatnich 3 miesięcy (służy do monitorowania leczenia cukrzycy).
Hiperglikemia
Wysoki poziom glukozy we krwi. Hiperglikemia występuje, gdy organizm nie ma wystarczającej ilości insuliny lub gdy nie potrafi jej właściwie wykorzystać. Objawy mogą obejmować nadmierne pragnienie, oddawanie dużych ilości moczu, suchość lub świąd skóry, zaburzenia widzenia, uczucie zmęczenia i nadmierną senność.
Hipoglikemia
Niski poziom cukru we krwi. Objawy mogą obejmować nadmierne pocenie się, drżenie rąk, uczucie głodu, zawroty głowy, wahania nastroju, splątanie i zaburzenia widzenia.
Hormon
Substancja chemiczna produkowana w jednej z części ciała i uwalniana do krwi, aby wywołać lub regulować poszczególne funkcje organizmu. Na przykład, insulina jest hormonem wytwarzanym w trzustce, który pozwala komórkom wykorzystywać glukozę do produkcji energii.
Inkretyny
Typ leku na cukrzycę typu 2, który „naśladuje” naturalne hormony inkretynowe wydzielane w jelicie i który może pomóc organizmowi w produkowaniu jego własnej insuliny. Ta grupa leków pomaga obniżyć poziom glukozy we krwi u pacjentów z cukrzycą typu 2.
Insulina
Hormon białkowy produkowany w trzustce przez komórki beta mający za zadanie obniżyć poziom cukru we krwi. Insulina jest niezbędna do tego, aby glukoza (cukier we krwi) mogła dostać się do pewnych komórek ciała i zostać w nich wykorzystana do produkcji energii.
Insulina bazalna
Insulina wytwarzana przez organizm, aby utrzymać stabilny poziom cukru we krwi między posiłkami i w trakcie snu. Zwana jest również „podstawową” insuliną.
Insulina szybko działająca
Insulina, która zaczyna działać natychmiast (zazwyczaj w ciągu 15 minut) po wstrzyknięciu, ze swoim szczytowym działaniem (najsilniejszy efekt) ok. 1,5-2 godzin po wstrzyknięciu i czasem działania trwającym tylko kilka godzin.
Insulina krótko działająca
Insulina, która dociera do krwioobiegu po ok. 30-45 minutach od wstrzyknięcia, po kolejnych 2-4 godzinach ma szczyt działania (najsilniejszy efekt) i która jest skuteczna do 6-8 godzin.
Insulinooporność
Stan, w którym organizm nie jest w stanie wykorzystać insuliny. Oporność na insulinę może być związana z otyłością, nadciśnieniem tętniczym i wysokim poziomem lipidów we krwi.
Ketony
Substancje chemiczne, które są produkowane przez organizm, gdy tłuszcz jest wykorzystywany jako źródło energii zamiast glukozy. Gdy ketony odłożą się w dużej ilości w organizmie, może się rozwinąć cukrzycowa kwasica ketonowa (DKA). Nieleczona DKA może spowodować poważne uszkodzenie narządów, śpiączkę lub nawet zgon.
Komórki alfa
Rodzaj komórek w trzustce, które produkują hormon o nazwie glukagon.
Komórki beta
Komórki znajdujące się w trzustce, które wytwarzają insulinę.
Monitorowanie stężenia cukru we krwi
Kontrola glukozy we krwi – poziomu cukru we krwi. Glukometr jest potrzebny do częstego sprawdzania stężenia glukozy we krwi.
Poziom glukozy we krwi
Ilość glukozy (cukru) we krwi. Przedstawia również, jaka liczba miligramów glukozy znajduje się w decylitrze krwi (mg/dl).
Stężenie glukozy we krwi
Ilość cukru (glukozy) w danej ilości krwi. Jest opisywane jako liczba milimoli (mmol) lub miligramów glukozy w decylitrze krwi (mg/dl).
Tłuszcze
Jeden z trzech głównych składników odżywczych znajdujących się w żywności. Produkty, które zawierają tłuszcz, obejmują masło, margarynę, smalec, tłuszcze do pieczenia, sosy sałatkowe, oleje, orzechy, mięso, drób, ryby i niektóre produkty mleczne. Nadmiar kalorii gromadzony i przechowywany jest jako tkanka tłuszczowa, która stanowi rezerwę energetyczną.
Trzustka Narząd znajdujący się w jamie brzusznej, który produkuje różne hormony, między innymi insulinę i glukagon uwalniane do krwiobiegu w celu kontroli poziomu glukozy we krwi. Trzustka wytwarza również enzymy trawienne biorące udział w prawidłowym trawieniu węglowodanów, białek i tłuszczów.
Glukometr
Urządzenie, które bada stężenie glukozy we krwi. Kropla krwi uzyskana przez nakłucie palca, umieszczona jest na małym pasku, który wprowadzany jest do urządzenia, następnie wykonywany jest pomiar, a wynik zostaje wyświetlony na ekranie urządzenia
Wątroba
Jeden z większych narządów znajdujących się w organizmie, który ma wiele funkcji, w tym produkcję i magazynowanie glukozy.
