Jesień i zima to okres wzmożonych zachorowań na różnego rodzaje infekcje górnych dróg oddechowych. Sezon przeziębień już się rozpoczął. Wokół nas mamy wiele osób zakatarzonych i kaszlących. Jak odróżnić grypę od zwykłego przeziębienia? Obie infekcje wywołane są przez wirusy i dotyczą górnych dróg oddechowych.
Przeziębieniem nazywamy wirusowe zapalenie górnych dróg oddechowych. Do głównych objawów należą: kaszel, katar, ból gardła i podwyższona temperatura ciała. Zwykle choroba ustępuje po 5-7 dniach. Nazwa tej choroby wzięła się z przekonania, że długotrwałe narażenie na zimno powoduje przeziębienie. Uważa się, że choroba ta dotyczy częściej osób, które śpią krócej niż 8 godzin, a także są narażone na ostre oziębienie stóp. Choroba ta ma łagodniejszy przebieg niż grypa i trwa krócej. Powikłania są bardzo rzadkie, nie ma też szczepienia, które chroniłoby nas przed zachorowaniem. Przeziębienie przechodzą ciężej ludzie chorzy na astmę, osoby z cukrzycą i niewydolnością serca.
Grypa jest ostrą chorobą zakaźną
która w większości wypadków kończy się wyzdrowieniem. Chorobę wywołują wirusy, które często zmieniają swoją budowę i właściwości, co powoduje, że każdego sezonu mamy do czynienia z innym szczepem wirusa. Z danych wynika, że w Polsce w 2008 roku od 16 do 22 listopada zanotowano około 8 tysięcy zachorowań na grypę sezonową, natomiast w tym samym okresie w 2009 roku tych zachorowań było aż 90 tysięcy. Źródłem zakażenia jest chory człowiek, wydalający wirusy wraz z wydzieliną z dróg oddechowych. Wirus grypy jest bardzo zakaźny i dlatego przenoszony jest z człowieka na człowieka drogą kropelkową podczas kaszlu, kichania czy mówienia. Grypą możemy zarazić się od osoby chorej szczególnie na początku choroby, ale chory może zakażać nawet 7-9 dni. Okres wylęgania choroby od momentu wniknięcia wirusa grypy jest krótki i wynosi 24-48 godzin.
Objawy i powikłania
Na infekcje wirusowe szczególnie narażone są osoby chore przewlekle, w tym także pacjenci z cukrzycą. Grypa w Polsce jest notowana szczególnie często wśród dzieci do 14 roku życia. Na grypę częściej chorują osoby przemęczone, źle odżywiające się, ciężko pracujące fizycznie. Obserwuje się liczne powikłania pogrypowe, które są szczególnie niebezpieczne dla dzieci i osób starszych. Do objawów grypy należą: bardzo wysoka gorączka, która w ciągu 3-5 dni od zarażenia może wzrosnąć do 39-41 stopni C, dreszcze, silny ból głowy, światłowstręt, bóle mięśniowe, bóle stawów i gardła. Pacjenci mają trudności z koncentracją uwagi, są bardzo osłabieni. Ponadto, nie mają apetytu i czują się bardzo zmęczeni. Uczucie wyczerpania i rozbicia pojawia się na początku choroby, ale może utrzymywać się nawet przez 2-3 tygodnie od momentu ustąpienia infekcji. U pacjentów z cukrzycą dochodzi do wzrostu poziomu cukru we krwi i nasilenia zaburzeń metabolicznych.
Do powikłań grypy należą: niewydolność oddechowa, zapalenie płuc, zapalenie spojówek, zaostrzenie choroby wieńcowej serca, niewydolność nerek, a nawet zgon. Często dochodzi do zapalenia zatok obocznych nosa, zapalenia krtani, zapalenia mięśnia sercowego, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych czy też ostrego zapalenia nerek.
Szczepienia ochronne
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania grypie są szczepienia ochronne. W 1947 roku Światowa Organizacja Zdrowia wprowadziła międzynarodowy program dotyczący epidemiologii wirusa. W 110 państwach w krajowych ośrodkach grypy identyfikuje się wirusy z gardła i nosa osób chorych. Na podstawie tych danych Światowa Organizacja Zdrowia każdego roku opracowuje wzorcowy skład szczepionki na określony sezon grypowy. Szczepienia przeciwko grypie należy wykonywać przed sezonem grypowym tj. od września do listopada. Szczepienia w sezonie grypowym mogą być wykonywane tylko u osób zdrowych, które w czasie ostatnich kilku dni nie miały kontaktu z osobami chorymi na grypę i przez 5 dni po szczepieniu będą unikały kontaktu z innymi chorymi.
Szczególnie narażeni są diabetycy
Dlaczego szczepienia są zalecane osobom z cukrzycą? Badania wskazują, że pacjenci z cukrzycą, którzy nie szczepią się przeciwko grypie częściej cierpią na powikłania pogrypowe w postaci uszkodzenia nerek i serca, częściej też wymagają hospitalizacji. Szczepienia zmniejszają ryzyko udaru mózgu, ryzyko hospitalizacji z powodu chorób serca i całkowitą śmiertelność osób powyżej 65 roku życia. Stąd Międzynarodowe Stowarzyszenia działające na rzecz pacjentów z cukrzycą, w tym też Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, zaleca szczepienia przeciwko grypie osobom z cukrzycą.
PEN. Cukrzyca i Otyłość nr 6/2010
Katarzyna Łagoda
